HAYATI
1926 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. 7 Ağustos 2013 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Asıl adı Osman Sedat Öcal’dır. Emine Sadiye Hanım ile öğretmen Mehmet Kazım Öcal’ın oğludur. 1942 yılında Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdi. 1948’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümü’nden mezun oldu. Memur ve özel şirketlerde çevirmen olarak çalıştı.
Sedat Umran’ın ilk şiiri 1943 yılında Yedigün dergisinde yayımlandı. Daha sonra şiirleri Hisar, Türk Dili, Varlık, Soyut, Büyük Doğu, Diriliş, Türk Edebiyatı, Argos, Gergedan ve Yedi İklim dergilerinde yer buldu. Edebiyat ve felsefe konularında Almancadan Türkçeye yapmış olduğu çevirileri ile adından söz ettirdi. “Leke” adlı kitabı sebebi ile “eşyanın şairi” olarak tanındı. İlhan Berk “Leke” şiiri ile ilgili olarak “şiire karşı bir şiir deneyi” değerlendirmesini yaptı.
PEN Yazarlar Derneği, Türkiye Yazarlar Birliği ve İLESAM üyesi olan Sedat Umran, “Felsefenin Arka Merdiveni” adlı yapıtı ile 1995 Türkiye Yazarlar Birliği Çeviri Ödülü’nün sahibi oldu.
“Metazik: Din kaynaklı bir dünya görüşü yoktur Umran’ın. Tanrıtanımaz bir düzene kafa tutan, negasyonlu bir dil kullanmamıştır, Umran’ın şiirlerinde din ve dini oluşturan imgelerden söz etmek mümkün değildir. İmgeler aracılığıyla bir inanç, bir yaşama biçimi sunmak gibi bir görevi de yoktur Umran’ın. Ne İsmet Özel gibi ‘rahma çağdaş terimler’le yaklaşır, ne de Sezai Karakoç gibi ‘Bütün çiçeklerle donanıp / Bütün insanlarla ölen’, sonuçta ebedî ülkeye yönelen bir ruh hali çizer. Eşya onda gizlidir ve o şairse o gizi açığa çıkarmalıdır. Gizin peşinden gitmek söz konusu değildir. Umran doğanın her gün yeniden doğuşu ve her yeni doğuşta insana yeni bir şeyler verişi karşısında görkemli bir coşku yaşar. ‘Çocuk ve Deniz’ adlı şiir buna verilecek tipik bir örnektir. ‘Çocuklar sırtlarında kurşun işlemez gömleği düşlerin’ diyerek kendi evreninden çıkıp çocuğun evrenine giren Umran, ölüm ile ölümsüzlük arasında bir çıkış bularak bütün yaşananları bir coşkuya çevirir.” (Müslüm Yücel)
ESERLERİ
ŞİİR: Meşaleler (1949), Leke (1970), Gittin Taş Atarak Denizlerime (1990), Kara Işıldak (1993), Parmak Uçlarımdaki Yangın (1995), Sedat Umran’dan Seçmeler (1995), Aynada Gün Doğumu (1995), Akşam Şiirleri (1998), Altın Eşik (1999), Kırık Ayna (aşk şiirlerinden seçmeler, 2000), Sonsuzluk Atı (toplu şiirleri, 2000), Kış Bayramı (2002).
DENEME-İNCELEME: Şiirde Metazik Gerçek (1995), Büyük Alman Şairleri (2003).
DERLEME-ANTOLOJİ: Şaheserler Antolojisi (Hasan Akay ile, 1994), İnsan Gelişiminin Devr-i Daimi (1996), Şaheser Çocuk Şiirleri Antolojisi (Hasan Akay ile, 1995), Ünlü Şairlerin En Güzel Aşk Şiirleri (1999). ÇEVİRİ: Epigramlar (Angelus Silesisus’tan, 1972), Hinduizm Nihilananda (1978), Büyük Kurtuluş Suzuki / Zen Budizme Giriş (1980), Zen Yolu / Yayla Okulu Atma Sanatında Zen (Eugen Herriyel’den, 1980), Yeni Sınıf (Djilas’tan, 1982), Roman Kuramı (Lukacs’tan, 1985), Hint Felsefesi (Heinrich Zimmer’den, 1988), Edebiyat ve İhtilal (Jürgen Rahle’dan, 1989), İnsan Gelişimin Devridaimi (Wilhelm Weischedel’den, 1994), Felsefe’nin Küçük Okulu (Karl Jaspers’ten, 1995), 20. Yüzyıl Büyük Alman Şairleri Antolojisi (1995), Diyaloglar (Giardono Bruno’dan, 1997), Aforizmalar (Nietzsche’den, 1999), Almanca Manzum Çevirileriyle Ünlü Türk Şairleri (Almancaya çev, 2003).
