HAYATI
Gazeteci, yazar ve eğitimci. 1883 yılında Yemen’in Sana kentinde dünyaya geldi. 6 Ocak 1920 günü İstanbul’da yaşama veda etti. Karamanoğulları soyundan gelen Mirliva Sabit Paşa’nın oğludur.
İlk ve orta öğrenimini babasının görevli olarak bulunduğu Sana’da bitiren Nüzhet Sabit, İstanbul Mercan İdadisi’nin ardından 1905’te Mülkiye Mektebi’nin yüksek kısmından mezun oldu. İttihat ve Terakki hareketi içinde yer aldı. 1909’da Paris’ gitti ve burada hukuk öğrenimini gördü. Yurda döndükten sonra 1910’dan 1918’e kadar İstanbul’da çeşitli liselerde pedagoji ve psikoloji öğretmeni olarak çalıştı. İttihat ve Terakki’den sonra katıldığı Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile masonluktan da bir süre sonra ayrıldı. 1911’de Teavün İçtimai adı ile bir dernek kurdu. Aynı dönemde Vazife gazetesini çıkardı. Bu gazetede yayımlanan İttihat ve Terakki Partisi’ni eleştiren yazıları nedeni ile sıkıyönetim mahkemesinde yargılandı ve Vazife dergisi kapatıldı. Bunun üzerine küçük kitapçıklar halinde yayımladığı “Bin Bir Kuş Kütüphanesi” başlığı altında eleştiri yazılarını sürdürdü. Balkan Savaşları sırasında Müslüman Türklere yönelik kötü uygulamaları saptamak amacı ile kurulan Neşr-i Vesaik Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı. Son olarak I. Damat Ferit Kabinesi zamanında üç ay süre ile İaşe umum müdürlüğü yaptı.
Döneminin önde gelen eğitimcilerinden biri olan Nüzhet Sabit, eğitim ile ilgili pek çok kitap yayımladı. Vazife ve Fağrur dergisini için yazılar kaleme aldı. Fağrur dergisinde Rıza Tevfik hakkında eleştiri yazıları yayımlandı. Yine Fağrur dergisinde Ziya Gökalp’ın Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak adlı yapıtının geniş bir eleştiri yazısı yer aldı.
ESERLERİ
DERS KİTABI:
- Anadil (1918’de)
- Kelime Usulü – Elifba
OYUN:
- Tongoz’un Rüyası (1918’de)
DİĞER ESERLERİ:
- Siyaset Yolları (1911’de)
- Teavün-i İçtimai (1911’de)
- Vazife-i İsyan (1918’de)
- İaşede Kırk Beş Gün (tsz.)
- Bugünün Vazifesi (tsz.)
KAYNAKÇA: TDE Ansiklopedisi (c. 7), Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi (1999), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013)
