Memet Baydur Kimdir? Hayatı ve Eserleri

HAYATI

9 Ağustos 1951’de Ankara’da dünyaya geldi. 25 Kasım 2001’de henüz elli yaşındayken hayatını kaybetti. Gazeteci Suat Nazif Baydur ile Devlet Demiryolları’nda çalışan Emine Baydur’un oğludur. Atatürk Lisesi’nde başladığı orta öğrenimini Gazi Lisesi’nde tamamladı. Üniversite eğitimine Londra Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde başladıysa da öğrenimini tamamlamadan son sınıfta okuldan ayrıldı. Uzun yıllar Londra ve Paris’te yaşadı. 1982-1986 yılları arasında Kenya Toplu İletişim Okulu’nda sinema tarihi ve sinematografi derslerini okuttu. Madrid’te bulunan Uluslararası Akdeniz Tiyatro Enstitüsü’nün kuruları arasında yer aldı. 1992 yılından başlayarak Bonn Tiyatro Bianeli’nde Türkiye danışmanlığı yaptı. Bir süre Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı’nda dersler verdi.

Memet Baydur’un ilk yazısı 1979 yılında Yeni İnsan dergisinde yayımlandı. Daha sonra öykü ve yazıları Milliyet Sanat, Gösteri, kitap-lık ve Sanat Dünyamız dergilerinde yer buldu. Öykülerinin yanı sıra oyunlarıyla da adından söz ettiren Baydur’un 1980 yılından itibaren kaleme almaya başladığı Limon, Cumhuriyet Kızı, Kadın İstasyonu, Yangın Yerinde Orkideler, Düdüklüde Kıymalı Bamya ve Yeşil Papağan Limited gibi oyunları Devlet Tiyatroları’nda ve çeşitli şehirlerdeki Şehir Tiyatroları’nda sahnelendi. Memet Baydur, tiyatro üzerine İspanyolca ve Fransızca dillerinde denemeler yazdı. Yazarın bazı oyunları ise İspanyolca, Fransızca ve İspanyolca’ya çevrildi. Kadın İstasyonu adlı oyununu Marsilya’da Richard Martin Tiyatrosu’nda kendisi sahneledi. Doğum ve Çin Kelebeği adlı oyunu ise Bretagne’de ve Avignon Tiyatro Festivali’nde sahneye konuldu. 1974-1994 yılları arasında kaleme aldığı öykülerini Gözün Kahverengi Suyu adlı kitabında topladı.

Memet Baydur, Limon adlı yapıtı ile 1984’te Sanat Kurumu En İyi Sanat Ödülü’nün, Kadın İstasyonu adlı oyunu ile 1988’de İnönü Vakfı Tiyatro Ödülü’nün; Yangın Yerinde Orkideler ile 1989’da Sanat Kurumu ve Avni Dilligil En İyi Oyun Ödülü’nün; Vlademir Komarov ile 1993’te Avni Dilligil Ödülü’nün ve 2000 yılında Afife Jale Tiyatro Ödülleri Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü’nün sahibi oldu.

“Baydur tiyatrosunun bir dolu kişisi, 12 Eylül’ün (1980 yılındaki askeri darbenin) toplumu sindirme, eylemsizleştirme yolunda kazandığı psikolojik başarının ürünüdür”  (Ayşegül Yüksel) 

ESERLERİ

OYUN: Limon (1987’de), Cumhuriyet Kızı (1990’da), Yangın Yerinde Orkideler (1991’de), Yalnızlığın Oyuncakları (Tiyatro Anadolu dergisi, Güz sayısı’nda yayımlanan oyunu, 1989’da), Kamyon (oynandığı yıl: 1991), Maskeli Süvari (oynandığı yıl: 1991), Düdüklüde Kıymalı Bamya (oynandığı yıl: 1991), Vladimir Komarov (oynandığı yıl: 1993), Toplu Oyunları 1 (Doğum, Limon, Yalnızlığın Oyuncakları, Kadın İstasyonu, 1993’te), Toplu Oyunları II (Düdüklüde Kıymalı Bamya, Aşk, Vladimir Komarov, 1993’te), Tensing (1994’te), Toplu Oyunları III (Yeşil Papağan Ltd, Sevgi Ayakları, Kamyon, 1994’te), Kutu Kutu (oynandığı yıl: 1995), Toplu Oyunları V – Maskeli Süvari (2001’de).

ÖYKÜ: Gözün Kahverengi Suyu (1974-94 arası öyküleri, 1995’te).

DENEME: Hepsini Okudunuz mu? (1996’da), Uncello’nun Kuşları (2002’de).