HAYATI
XIX. yüzyıl divan şairlerinden. 1815’in Ocak ayında İstanbul’da dünyaya geldi. 24 Kasım 1888’de İstanbul’da vefat eden İrfan Paşa, Haydarpaşa’da Ayrılık Çeşmesi Kabristanı’nda toprağa verildi. Medîne-i Münevvere ahalisinden ve Tevkiî Küçük Mustafa Paşa mensuplarından Seyyid Ahmed Efendizâde Şıkk-ı Evvel Defterdârı Mektupçusu Hafız Halîl Efendi’nin oğludur. Çok erken bir yaşta babasını kaybeden şair, Ali Rıfat Bey’in himayesinde yetişti. Eğitimini tamamladıktan sonra pek çok devlet görevi hizmetinde bulundu.
Mecmu’a-ı İrfan Paşa adı altında neşrettiği kitabının önsözü yüzünden Namık Kemal’in şiddetli ve alaylı bir tenkidine uğrayan İrfan Paşa, Divan şiirinin eski yolu üzerinden giden şairlerden biridir. En çürük beyitlerini seçerek ifratla hırpalayan Namık Kemal’in, haklı olarak söylediği gibi, eserinin miktarı bakımından da evsafı itibarı ile de kuvvetli bir şair değildir. Yalnız, eski edebiyatı iyi kavramışlardan ve o sahada oldukça serbest kalem oynatabilen bir şair olarak okuyucu karşısında çıkar. Nazmında eski zevkin takdir edilebileceği söz oyunları ile birlikte düzgünlük, tabiilik, hatta biraz da samimilik vardır.
ESERLERİ
- Mecmûa-i İrfan Paşa (şiir ve mektupları)
ESER ÖRNEKLERİ
I
Heva-yı perçemi sevda mıdır nedir bilmem
Hayal-i hali süvayda mıdır nedir bilmem
*
Çıkan bu ah-ı şerer-paş nay-ı sinemden
Neva mı Suz-i Dilara mıdır nedir bilmem
II
Ol dem ki bezme sâkî-i mehveş zuhûr eder
Rindânı hem-terâne-i âheng-i sûr eder
Dîdârı çeşm-i bezl-i atâyâyı nûr eder
Güftârı tab’a bahşîş-i kand-i sürûr eder
İlhâma mazhar olsa gerektir zamânede
Her kim ki hall ü akd-i mihâm-ı umûr eder
Fasl-ı Bahâr ü gül gibidir ömr-i nâzenîn
Îfâ-yı hazza sa’y olunurken mürûr eder
İrfân gönülde hâhiş-i vuslat füzûn olur
Hat kim izâr-ı yâri çerâgâh-i mûr eder
KAYNAKÇA: Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay, Özgül, Kayahan (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. II. Ankara. AKM Yay.
