HAYATI
XVII. yüzyıl saz şairi. Yaşamı hakkında bilgilere şiirlerinden ulaşılmaktadır. Bir süre Mısır’da yaşadı. Derviş Halil’in bir yeniçeri olduğu, bir dörtlüğünden Mısır’daki Bektaşi tekkesine gidip geldiği anlaşılmaktadır.
Hikmet İlaydın, kendisindeki bir dergide bulunan dört şiiri yayımlamıştır. “Derviş Halil’in şiirleri, biçim bakımından, bir iki kopya yanlışı bir yana düzgündür. Konuyu yarım olmakla birlikte, zengin sesli uyaklar yönetmektedir. Söyleyiş, kısa, sert, öfkeli, dolayısıyla güçlüdür. Derviş Halil, yabancı sözcüklere ve tamlamalara düşkün değildir. Çevresindeki olayları karikatürleştirmekte özel bir başarı göstermektedir. Onu, elimizdeki şiirlerine bakarak bir, mizah şairi de diyebiliriz”.
ESER ÖRNEKLERİ
SİVRİSİNEK DESTANI
Sivrisinek ile halimiz yaman
Sor nice başım yorgana koydurur
Burnumla yerler her zaman
Kaşınmaktan derimizi soydurur
Katar katar olmuş gelir vız deyü
Çok kanımı içmişler az deyü
Usul ile böyle çal’nur saz deyü
Nefeslerin birbirine uydurur.
Akrep gibi sokar burnu kurusun
Acep nazik çalar Firenk borusun
Yanınca uydurmuş eşek arusun
Hesap edüp alayların saydurur.
Birbirin kovalayup yatarlar
Döşeğe girmeye yanup tüterler
Böyle kaideyle usul tutarlar
Sanasın kim nefesleri nay-durur
Kalkıp mumu yakıp arayum derim
Başını gözünü yarayım derüm
Dal satır cümlesin kırayım derim
Korkarım ki büyüklere duydurur
Gece ile derdimi kimse bilmez
Her birin kurşunla urursan ölmez
Söyleşmek kabildi yalınız gelmez
Hep eşkıyasın bile ivdırır
Sanursun cenkçidir alayın dizer
Avazın işinden canından bezer
Ellerin evinde beş on gün gezer
Bizim hanemizde altı ay durur
Gece herkes fikr etmeden yarını
Meterisden dinler ah u zarını
Cümle alem çeker onun zorunu
Gerek geda gerek ise bay durur
DERVİŞ HALİL eydür ayık yatamam
Sözlerim sahihdür yalan katamam
Üş dururum hiç birini tutamam
Cinne benzer bir acayip soydurur.
KAYNAKÇA: Türk Dili Dergisi, s: 192, 1976
