HAYATI
XIX. yüzyıl divan şairlerinden. Diyarbakır’a bağlı Çermik ilçesinde dünyaya geldiği bilinen Çermikli Zihni’nin doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yoktur. 1863’te Kilis’te vefat etmiş ve burada toprağa verilmiştir. Yaşamı hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmadığımız şairin şiirlerinden ömrünün büyük bir bölümünü Kilis’te geçirmiş olduğunu anlıyoruz.
Çermikli Zihni, Tanzimat’tan sonra İstanbul’dan uzakta yetişmiş Divan şairlerinin en kuvvetlilerinden biri olarak kabul edilir. Eski şiirin üstün vasıflarını kavramış bir ruhu, açık ve son derece sağlam bir dili, muhitine ve emsaline nispetle bir şahsiyeti vardır. Divanının başındaki naatta:
“Durun ayine-i ruhsar-ı alem- tabına karşı
Olur tuti-i vahdet her lisan-ı hal ile güya”
gibi klasik beyitler göze çarpmaktadır. Rahmi-i Atik’in meşhur beytini:
“Cem camını nuş etti sürdü demini Hatem
Meclis yine ol meclis alem yine ol alem”
haline getirerek tekrarladığı müseddes, Bursalı şairin bir şaheser olan terci-i bendi ile mukayese edilebilecek bir değerden uzak ve kendi başına da oldukça zayıftır.
ESERLERİ
- Çermikli Zihni Divanı: Divan, 91 sayfa hâlinde 1291’de Dîvân-ı Zihnî-i Çermikî adıyla basılmıştır.
ESER ÖRNEKLERİ
GAZEL
Nedir bu hoş bakışlar bu tebessümler bu imalar
Müheyyadır dil ü can söyle neyse matbalın cana
Damen-i sahra-yı dilden cuybar-ı arzu
Kuyuna ey kamet-i bala gider hala gider
KAYNAKÇA: İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay, Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî – Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). “Zihnî”. C. VIII. İstanbul: Dergah Yay. 659, Ünver, N. (2007). “Zihnî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VIII. Ankara: AKM Yay.
