HAYATI
Divan şairi. 1685’te İstanbul’da doğdu. 1760’ta İstanbul’da yaşama veda etti. Küçük Çelebi diye tanınan reisülküttap Mehmet Efendi’nin oğludur. İyi öğrenim görerek müderris oldu. 1723’te Raşit’in yerine vakanüvisliğe getirildi. Sonraki yıllarda sırası ile Bursa ve Medine kadılıkları ile Anadolu ve Rumeli kazaskerliği görevinde bulundu. Bir süre şeyhülislamlık yapan Çelebizade Asım Efendi’nin hastalanarak ölmesi halk arasında zehirlendiği yolunda söylentiler çıkmasına yol açtı.
Mevlevi olan Çelebi Asım Efendi, kaynaklarda verilen bilgilere göre hoş sohbet, varını yoğunu kitaba yatıran, zamanın boş geçirmeyen ve iyilik yapmayı seven bir insandır. “Zarif ve metin şiirleri bu asrın en güzel eserleri arasında sayılmaya layık olan Çelebizade Asım’ı hürmet ve taktir ile zikretmemek kabil değildir” (Köprülü). Yalnız düşünceyi öne alan ve Nabi gibi;
Hep seng-i ta’n imiş atılan sonra anladım
Mihnetsera-yı dehrde gehvarem üstüne
benzeri hakimane şiirler yazan, ama Nedim’i tanzirden de geri durmayan, kimi zaman:
Geçürme arif isen gamla vaktini çünkim
Kişi bu aleme ömr-i dubare gelmez imiş
yollu gazeller söyleyen Asım’ın günümüze şairliğinden çok tarihçiliği ile kaldığı belirtilmektedir.
ESERLERİ
- Divan
- Münşeat
- Acaibü’l Letaif
- Gıyasettinü’l Nakkaş
- Çelebizade Asım Tarihi
ESER ÖRNEKLERİ
DİVAN’DAN
GAZELLER
GAZEL I
Gülden uçmuş reng gelmiş ruy-ı al olmuş sana
Müşk-i Çini nafeden çıkmış da hal olmuş sana
Bir yere gelmiş sabah-ı id ile bad-ı bahar
Biri sine biri nutk-ı bi-me’al olmuş sana
Nur-ı zatındır Hudaya nakş-i kevni gösteren
Asmanlar sanki fanus-ı hayal olmuş sana
Ey kalem var ise bir muy-ı miyan fikrindesin
Rişte-i endişe-i barik nal olmuş sana
Kabil-i tanzir olmazken Nedim’in nazmı hiç
Asıma bilmem neden fikr-i muhal olmuş sana
GAZEL II
Gönül hep kanlı dağın bir simin endam için saklar
Zer-i surhun o tacir sarf-ı sim-i ham için saklar
Eder mal-ı habisin hâce çarh-ı dün içün imsak
O hun-ı fasidi hep şişe-i haccam içün saklar
Olur mu feyzi ol miras-harın kimseye sari
Ki malı bim-i resm-i kısmet-i kassam içün saklar
Dil-i pür-hun değil bir şişe midir aşık-ı şeyda
Derun-ı sinede ol gözleri badam içün saklar
Cihana katre-paş-ı ab-ruy olmaz meğer Asım
Nisar-ı hak-pay sadr-ı nigu-nam içün saklar
KAYNAKÇA: Öztekin, Özge (hzl.) (2010). Çelebizâde Âsım Divan. Ankara: Ürün Yay. 214-215, 228-229, 234
