HAYATI
Sinema oyuncusu, senaryo ve mizah yazarı. 27 Mart 1924 günü İstanbul’da dünyaya geldi. 23 Eylül 2004’te İstanbul’da yaşama veda etti. Feriköy Mezarlığı’na defnedildi. Tam adı Mehmet Bülent Oran’dır. Bazı yapıtlarını Orhan Or imzası ile kaleme aldı. Asker ve yazar Cevdet Rıfat Atilhan ile Hatice Macide Hanım’ın oğlu, senarist ve eleştirmen Ayşe Şasa eşi, sanat ve edebiyat eleştirmeni Fatma Oran kızıdır. Bestekar ve udi Ali Rıfat Çağatay ile dilci Semih Rıfat ise amcalarıdır.
İlk ve orta öğrenimini Bakırköy 2. İlkokul, Bakırköy Ortaokulu ve Pertevniyal Lisesi’nde tamamlayan Bülent Oran, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Bir süre Sanat Tarihi öğrenimi gördü ancak eğitimini yarıda bıraktı. Bülent Oran, sinema hayatına yakın arkadaşı olan yönetmen Sırrı Gültekin’in ısrarları üzerine başladı. Başlarda set işçiliği yapan ve kötü adam rollerinde izleyici karşısına çıkan Oran, 1953’te “Drakula İstanbul’da” filminin başrolünü üstlendi. “Evlat Acısı”, “Kaybolan Gençlik”, “Son Şarkı”, “Aramızda Yaşayamazsın”, “Uçurum”, “Poyraz Osman”, “Dertli Gönül”, “Pusu”, “Ayrılık”, “Yol Palas Cinayeti” gibi pek çok filmde başrol oynadı.
Bülent Oran, sinema oyunculuğunu yanı sıra senaryo yazarlığı ile de adından söz ettirdi. “İki Aşk Arasında” (yön: Osman F. Seden, 1961), “Bir Kadın Bir Hayat” (Pınar Kür ile birlikte, yön: Faruk Tuna, 1961), “Kartal Murat” (Faruk Tuna ile birlikte) başta olmak üzere pek filmin senaryosunu kaleme aldı. Oran, sinema hayatını 1980’den itibaren televizyonda sürdürdü.
Bülent Oran’ın bir mizah öyküsü olan ilk yazısı 1943’te Şaka dergisinde yayımlandı. Sonraki yıllarda ürünleri Kahkaha, Akbaba, Kırkbirbuçuk, Dolmuş, Dolmuş ve Tıp ve Tıp Karikatürü dergilerinde yer aldı. “Eşeklikten Eşekliğe”, “Üç Silahşörler”, “Kleopatra”, “Araba Sevdası”, “Hitler Salim” ve “Kendini Arayan Adam” gibi tefrika romanlar yayımladı. “Eşeklikten Eşekliğe” adlı romanında devlet büyüklerine hakaret ettiği gerekçesi ile hakkında dava açıldı ve tutuklanan Bülent Oran, daha sonra beraat etti.
Sinema Oyuncuları Derneği (SODER) üyesi olan Bülent Oran, “Ankara Ekspresi” adlı filmin senaryosu ile 1970’te Antalya Film Festivali Altın Portakal Ödülünün sahibi oldu. Oran, ayrıca 1994’te Truva Kültür Sanat Ödülü’ne layık görüldü.
ESERLERİ
MİZAH ÖYKÜSÜ:
- Pabuçlar (1945)
- Kapatma (1956)
- Üç Bacaklı Kedi (1957)
SENARYO:
- “Cemil” (1975).
- “İki Aşk Arasında” (yön: Osman F. Seden, 1961)
- “Bir Kadın Bir Hayat” (Pınar Kür ile birlikte, yön: Faruk Tuna, 1961)
- “Kartal Murat” (F. Tuna ile birlikte)
TEFRİKA ROMAN:
- Eşeklikten Eşekliğe
- Üç Silahşörler
- Kleopatra
- Araba Sevdası
- Hitler Salim
- Kendini Arayan Adam
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013), K: S. Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), TDE Ansiklopedisi (c. VII, 1976-98), TBE Ansiklopedisi (c. 2, 2001)
