HAYATI
Divan şairi. Mora’da dünyaya geldiği bilinen Beliğ’in doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. 1760’ta Eski Zağra’da vefat etmiş ve burada toprağa verilmiştir. Asıl adı Mehmet Emin’dir. Divanındaki şiirlerinden anlaşıldığına göre, gençliğinde doğduğu şehir Mora Yenişehiri’den ayrılarak İstanbul’a geldi. Ancak bir süre sonra İstanbul’a değerinin anlaşılamadığı düşünerek Mora’ya geri döndü. Klavrata kasabasında kadılık yapan Beliğ’in yaşamı sıkıntı içinde geçmiş, Eski Zağra kadısı iken yaşama veda etmiştir.
Beliğ, belki İstanbul dışında yaşadığı için, belki de başka nedenlerden dolayı çağının değeri anlaşılamamış şairlerinden biridir. Şiirde akıcılığın peşinden koşmuş, resmi değil hareketi yakalamaya çalışmıştır:
Neşe-i bade ile gerdiş-i çeşm etse o şuh
Mest olur anı gören nara-i mestane çeker
Bu tasvirde canlı olana kayış, özellikle müseddes terci-i bend biçiminde yazılmış Hammamname, Berbername, Sakiname şiirlerinde karşımıza çıkar:
İğneden ipliğe dek hal-i dili yâre dedik
Çak-i pireheninden bedenin gördüm ilk
Döğme öksüzcedir eylerse dahi serkeşlik
Yakasın devşirip ol afeti sıkma dibelik
Uydurursa peşine vasla-i yar-i ağyar
Sonra yanında dikiş tutmaz o ipsiz mekkar
ESERLERİ
- Dîvân
- Hecr-i Visal
- Berbername
- Hammamname
- Sakiname
- Kefşgername
- Hayatname-i Dilsüz
ESER ÖRNEKLERİ
DİVAN’DAN
GAZELLER
GAZEL I
Ruyun ki senin mihr-i dırahşan gibi parlar
Mercan lebin la’l-i Bedahşan gibi parlar
Ey meh ne zaman sine-i billurunu açsan
Nezzarede ayine-i taban gibi parlar
Alude-i hun eyleyeli eşk dermadem
Çeşmimden müje pençe-i mercan gibi parlar
Arz eylesem ol şuha ne dem suz-ı derunu
Serkeşlik edip ateş-i suzan gibi parlar
Seyr eyle saf-ender-saf olup kaşı kemanın
Her bir müjesi navek-i peykan gibi parlar
Ol fitne gerek pertev-i hurşid-i ruhundan
Ebru-yı siyeh hançer-i bürran gibi parlar
Ruyu olıcak mihr-i cihan-tabe mukabil
Tıg-i nigeh-i gamzesi yalman gibi parlar
Söz yok hele rengini-i mazmuna Beliğa
Her beyti birer şem’-i füruzan gibi parlar
GAZEL II
Müje çeşmimde güya ateşin mismardır sensiz
Reh-i nezzareye nevg-i nigahım hardır sensiz
Hayalin düşte görmek arzu-yı dide-i candır
Göz açmak habdan her subhdem duşvardır sensiz
Reh-i kuyunda hemrah olsa da geh pes gider geh piş
Ki benden galiba sayem dahi bizardır sensiz
Kıyametler kopar her göz yumup açınca çeşmimde
İki canibde müjganım saf-ı peygardır sensiz
Havasa ab ü tabı nükhet-i ruyun verir yohsa
Şemim-i buy-ı gül duş-ı dimağa bardır sensiz
Beliğ’e nuş-ı camı dest-i lütfun hoşgüvar eyler
Güzergah-ı geluya meve-i bade hardır sensiz
KAYNAKÇA: Demirel, Gamze (2005). 18. Yüzyıl Şairlerinden Belîğ Mehmed Emîn Dîvânı: İnceleme- Tenkitli Metin- Tahlil. C. 2. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi. 1.
