HAYATI
Şair ve çevirmen. 13 Eylül 1949’da Ordu, Fatsa’da dünyaya geldi. 4 Ekim 2005’te Ankara’da prostat kanserinden yaşama veda etti. Lütfiye Hanım ile çiftçi Abdullah Yaran’ın oğludur.
1967’de Ordu Lisesi’ni bitiren Azer Yaran, 1971’de Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. TRT Ankara Radyosu çoksesli korosunda sanatçılık, TRT Dış Yayınlar muhabirliği, reklam yazarlığı ve çevirmenlik yaptı. 1996’da kendi isteği ile emekliye ayrıldı. Azer Yaran, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Ankara Sanat Kurumu üyesiydi.
Azer Yaran’ın ilk şiiri “Sen” 1976’da Türkiye Yazıları’nda çıktı. Sonraki yıllarda yazı ve şiirleri Oluşum, Sanat Emeği, Somut, Milliyet Sanat, Gösteri, Bilim ve Sanat gibi pek çok dergide yer aldı. Kendi ifadesiyle “Başlangıçta toplumsal ve bireysel gerçekçilik, daha sonra ‘öte gerçekçilik’ ya da ‘aşkın gerçekçilik’ çizgisinde” ürünler verdi. 1978’de Rusçadan ilk şiir çevirileri de yayımlanmaya başladı. 1970’li yılların ikinci yarısından itibaren, Rus edebiyatının önemli şairlerinin şiirleri ile bilimsel kitapları Türkçeye kazandırdı.
Ataol Behramoğlu Azer Yaran hakkında “Genellikle uzun dizeli, uyaklı ve lirik şiirleriyle kuşağı içinde en çok Ahmet Erhan’a benzeştiği söylenebilir. Çocukluk yaşantıları, bölgesinin kültür özellikleri şiirini besleyen başlıca kaynaklar arasındadır” değerlendirmesini yaptı. Toprak bir yoldan karşıya geçmeye çabalayan bir tırtıl kadar aceleci, o tırtıl kadar sabırlı… Bu izleğin, insan ömründeki metaforlarıdır Azer Yaran’ın şiiri…” olduğu söylendi. (Ahmet Telli)
ESERLERİ
ŞİİR:
- Mayıs (1979)
- Burada Günışığı Türk (1996)
- Deniz ve Ten (1998)
- Giz Menekşesi (Toplu Şiirler, 2004)
ÇEVİRİ:
- Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Özellikleri (Y.N. Rozaliyev’den, 1978)
- Lirikler (1982) – Sönüyor Al Kanatları Günbatımının (S. Yesenin’den, 1992)
- Seçilmiş Şiirler (A. Ahmatova’dan, 1984)
- Anadolu Selçuklu Devleti (V. Gordlevski’den, 1988)
- Şiirler (A. Blok’tan, 1992)
- Kızkardeşim Hayat (1993) – İkinci Doğuş (B. Pasternak’tan, 1994)
- Deniz Kızı (Y. Lermontov’dan, 1994)
- Bakır Atlı (1995) – Yevgeni Onegin (Puşkin’den, 2003)
- Sen-Simalarıyla Çiçeklerin (G. Aygi’den, 1995)
- Ruh ve Ad (M. Tsvetayeva’dan, 1996)
- Dinleyin! (1999) – Pantolonlu Bulut (V. Mayakovski’den, 2002).
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) – Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009) – Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) – Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013), Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-1983), Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), Cihan Oğuz / Dağda Çiçeklenmiş Bir Deniz Feneri (Cumhuriyet Kitap, 23.7.1998), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), Tuncer Uçarol / Azer Yaran’ın Üç Şiiri
