HAYATI
Divan şairi. Amasya’da dünyaya geldiği bilinen Akif’in doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yok. 1759’da Amasya’da vefat etmiş ve burada toprağa verilmiştir. Asıl adı Mustafa’dır. Bayram Efendi adlı birinin oğludur. Akif, medrese eğitimini tamamladıktan sonra Amasya’da Beyazıd medresesinde müderrislik yaptı. Daha sonra Amasya müftülüğü görevine getirildi ve ölene kadar bu görevde kaldı.
Akif, bilginliğinin yanı sıra şairliği ile de dikkat çekmiş biridir. Şiirlerini 682 beyitten meydana gelen bir küçük divanda toplamıştır. Divan, üç kaside, üç tarih, kırk gazel, on rubai, bir lugaz ve yirmi beş beyitten meydana gelir. Akif’in Fars dilinde kaleme aldığı şiirleri de vardır. Ayrıca şairin, Makamat-ı Hariri tarzında Bedia adlı bir başka eseri daha vardır. Aslında dile hakim bir şair olan Akif, Hariri’yi taklidi sebebi ile şiirlerinde çağının şairleri tarafından pek kullanılmayan çok sayıda yabancı kelimde de kullanmıştır.
ESERLERİ
- Divan
- Bedia
ESER ÖRNEKLERİ
DİVAN’DAN
BEYT
Zıdd-ı me᾽nûsunu kabz ise garaz hâk-i dile
Tohm-ı vîrâneyi ek nahl-i temennâ yerine
GAZELLER
GAZEL I
Gelmez hamam-ı name-i vuslat kalır gider
Dilde bu intizar-ı meserret kalır gider
Gelmez mi peyk-i müjde-res-i vasl-ı yar acep
Görmez miyiz cemalini hasret kalır gider
Her gün miyan-ı bezm-i rakibe gider kalır
Gelmez kenare bir şeb o afet kalır gider
Pa-der-gil-i riya kalır eşkiyle zahidan
Gitmez bu vartada o har elbet kalır gider
Pa-der-dil-i riya kalır eşkiyle zahiddan
Gitmez bu vartada o har elbet kalır gider
Etmezse va’d-ı vasla vefa ger o sade-ruh
Mir’at-ı dilde jeng-i küdurret kalır gider
Gelmezse bezme bu gece tahkik Akifa
Hatır o şuha ta be-kıyamet kalır gider
GAZEL II
Harlarla gül-ruhum azm-i gülistan etmede
Bülbül-i dil durmayıp bihude efgan etmeden
Mürdegan-ı aşkla la’li bahşiş-i can etmede
Gamze-i kattali amma dembedem kan etmede
Ah edip geh ağlayıp geh gah eder kuyun tavaf
Dem sürüp mey nuş edip dil özge devran etmede
İş tahammül etmedir bar-ı hukuk-ı sohbete
Sanma kim vardır hüner teksir-i yaran etmede
Kaddini çevgan serin guy eyle Akif karşu var
Binmiş esb-i cevre şahım azm-i meydan etmede
KAYNAKÇA: İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 479
